Değerli okuyucular, bildiğiniz gibi ilk yazımı geçen hafta “Türkiye Manifestom” başlığı altında “Türkiye bütün artılarına rağmen niye 3. dünya ülkesi” konusunda yazmıştım. Yazım çok üzüldüğümüz ve kahrolduğumuz Bolu’daki otel yangını açısından değerlendirildiğinde çok normal olarak görülür.
Çünkü önleme maliyetinin altına girmedik, yani bu eksik şartlarda o otel açılamaz, ölçme maliyetinin altına girmedik, denetim sonucundaki eksiklikler, mevzuata aykırılıklar giderilmeden misafir kabulünün yasaklanmasının da altına girmedik, şimdi ölen 78 kişi, bozulan toplum psikolojisi ve hesaba katmaya değeri kalmayan ekonomik sonuçlar. Ama ülkemizde yaşanan durumlara (deprem, sel, yangın, patlama vb.) bakınız; hep başarısızlık maliyetinin altına girdiğimizi görürsünüz.
Yaşadığımız Bolu otel yangını ve Konya’daki bina çökmesinin ardından, yine bu bağlamda doğru değerlendirme yapabilmek için sizler ile bu yazımı paylaşmayı düşündüm.
Suçlu Kim?
Kurumsal eğitimlerimin çoğunda bana muhakkak şu soru gelir: “Hocam Avrupa’da trafik kurallarına uyan vatandaşlarımız Türkiye’ye gelince trafik kurallarını önemsemiyor, bunu nasıl açıklayabiliriz?” diyorlar.
Bir insanın kurallara (yazılı olsun veya olmasın) uygun davranabilmesi, doğru davranışı yapabilmesi yeterliliğinin değerlendirilmesi çok önemlidir. Gelin biz Avrupa’da trafik kurallarına uyan ancak ülkemizde uymayan insanın yeterliliğini değerlendirelim.
Bu vatandaşımızın Avrupa’da doğru davranabilmesi, uygun davranışı yapabilmesi mümkün olmuştur. Yani trafik kurallarına uyabileceğini bize göstermiştir. O zaman ülkemizde trafik kurallarına uymuyorsa problem adamda değildir. Olsa bile bu küçük resimdir. Asıl bizim büyük resmi değerlendirmemiz gerekiyor.
Gelin biz sistemi değerlendirelim;
Başarılı sistemlerin (trafik sistem, personel kayıt sistemi, kalite sistemi, muhasebe sistemi vb.) hiçbirinde fark etmez bütün başarılı sistemlerin sağlıklı olması gereken 4 temel dinamiği vardır.
Tanımlanabilirlik (sistemin kuralları (metotları) belirlenmiş olmalı)
Uygulanabilirlik (sistem için yazdığınız kuralların (metotların) basit ve uygulanabilir olması)
Denetlenebilirlik (sistemin kurallarının uygulandığının denetlenmesi ve uymayanlara yaptırımlar yapılması)
Geliştirilebilirlik (sistemin değişen şartlara göre geliştirilmesi ve mevcut uygulamalara entegre edilmesi)
Evet, Avrupa’da trafik kurallarına uyan ancak Türkiye’de uymayan vatandaşımızın durumunu göz önüne alarak yukarıdaki sistem dinamiklerini değerlendirelim.
Avrupa’da trafik kuralları belirlenmiş, Türkiye’de kurallar belirlenmemiş mi? Hayır, benzer kurallar burada da yazılmış.
Peki Avrupa’daki trafik kuralları kolaylıkla uygulanabilir (trafik lambası kırmızı, sarı, yeşil de Türkiye’de trafikte çok fazla mı renk kullanılıyor? Hayır. O zaman bizdeki kurallar da kolaylıkla uygulanabilir.
Avrupa’da trafik kurallarına uyum konusu denetlenebiliyor, Türkiye’de denetlenemiyor mu? Hayır denetleniyor.
Avrupa’da yenilikler trafik sistemine uyarlanıyor, Türkiye’de uyarlanmıyor mu? Hayır uyarlanıyor.
O zaman sizlere sorum şu: Hangi sistem dinamiği Türkiye’de sağlıklı çalışmıyor?
Lütfen değerli okuyucular siz de cevabınızı söyleyiniz. Benim bu soruma yüzde yüze yakın denetlenebilirlik cevabı geliyor. Evet denetlenebilirlik ülkemizde kurallara uymadığında rüşvet ile, hemşericilik ile, gurbetçilik ile ya da yandaşlık ile kurtulacağını biliyor. Türkiye’de bütün kurum ve kuruluşlarda sağlıklı denetimin yapılmadığı, yapılsa da rüşvet, yandaşlık vb. yukarıdaki nedenlerden dolayı denetim mekanizmasının sağlıklı olmadığını görürsünüz.
Basit bir örnekle açıklayacak olursam, evimizde çocuklarımızla birlikte odalarını nasıl toplamaları gerektiği ile ilgili basit kurallar belirleyelim ve bu kurallara uygun odalarını toplamalarını bekleyelim. Emin olunuz, bir iki hafta odalarını toplayıp toplamadıklarını denetlemeyin (kontrol etmeyin) onlar da kontrol yok diye kuralları uygulamayacak ve uymayacaklardır.
Ülkemizin depremlerde on binlerce insanın hayatını kaybetmesi, yanan ve yıkılan binalarda ölümler, hastanelerde bebek çeteleri, ihraç edilen gıdalarda tarım ilaç kalıntıları, özel sektörde vergi kaçırmalar vb. hangi konuyu değerlendirsek değerlendirelim, sonuçta ülkemizde sağlıklı denetim ve sonucunda yaptırımların uygulanmadığı, büyük resim ile ilgili sağlıksız durumu görürüz.
Sonuç olarak, kurulan bir sistemin dört temel dinamiği sağlıklı işlemez ise bu yangın, trafik kazaları vb. felaketlerin başımıza gelmesi eksik olmaz.
Bir sonraki yazımda görüşmek üzere,
Sevgi ile kalınız,
Hidayet ŞAHİN (Uluslararası Kalite Uzmanı ve Eğitimci)
Ayhan DOĞAN TSE 2 Ay Önce
Sizi takip etmek, kalite yolculuğunun bur seyyahı olmak, hayatın her alanında onleme maliyeti veya temel tedbirlerle zarar maliyetlerinden/ölüme kadar götüren olumsuzluklardan kurtulmakla eş anlamlı zira, inancımızın temelinde *tedbiri aldıktan sonra tevekkül etmek* ilkesi temel disiplinimizdir...
Hülya Aşkaroğlu 2 Ay Önce
Sistemi kuran da İnsan Sistemi çalıştıran da İnsan. Sistemi denetleyen de İnsan İnsan düzelirse her şey düzelir. İnsan nasıl düzelir? Belki bir gün bu konuyu da yazarsınız. Yazmaya devam etmenize sevindim. Hayırlı olsun Hidayet bey. Sözünüz tesirli, okuyanınız çok olsun. Selamlar.
Bülent TAŞTAN 2 Ay Önce
Hidayet yazını büyük bir dikkatle okudum. Umarım bir daha bu tip ölümler olmaz, ama mevcut denetimsizlik, bir şey olmaz, alınacak iş güvenliği önlemleri ek maliyet olarak görüldükçe bu şekildeki can kayıplarımız devam edecek.
Tuncay ÇİMEN 2 Ay Önce
Kaleminize sağlık. Öngöremiyorsak , izleyip ölçmenin öneminden bi habersek liyakat, Bildiğimiz halde bunları yapmıyorsak ahlaki sorunumuz var demektir. Yazılarınız ile almış olduğunuz sosyal sorumluluktan dolayı tebrik ederim
Ali İhsan DEMİRCAN 2 Ay Önce
Doğru söze ne denir, emeklerine sağlık Hidayet
Lütfiye Eraslan. 2 Ay Önce
Hidayet Bey; yazınızı okudum. Çok doğru ve anlaşılır ve sade bir dille durumu özetlemişsiniz. Denetim yanı sıra eğitimimizin de düzeltilmesi gerekli. Başta ailede sonra da ilk okulda kuralları iyi ve tekrar tekrar anlatmamız gerekli. Tebrik ediyorum. Devamını ve biliçlendirilmemizi sağladığınız için kaleminize sağlık diyorum.
Mirze Mirzelioğlu 2 Ay Önce
Hocam çok önemli tespitler yapmışınız. Teşekkürler.
Haydar İşçi 2 Ay Önce
Hidayet hocam kaleminize sağlık. Türkiye gerçeğini çok guzel anlatmışsın Aynen katılıyorum Emeginize sağlık.
Yasemin Yavuz 2 Ay Önce
Sistemin kuralları belirlenmiş, Sistemin kuralları uygulanabilir yapıda, Sistemin kurallarının uygulandığı da denetleniyor, Değişen şartlara ve zamana göre geliştirilebilirlikte sağlandığında, Halâ sorun yaşanıyorsa yaptırımlar ya yetersiz ya da uygulanmıyordur. Selamlar
veli şahin 2 Ay Önce
sevgili kardeşim tespitlerine aynen katılıyorum,nasıl ki her şeyin temelini eğitim oluşturuyor diyorsak ,burada da eğitim çok önemli.Konulan kuralları uygulama da eğitimli insanları bunlara uyumu konusunda çok zorlamanıza gerek kalmaz.Ancak konulan toplum kuralları konusunda kendini geliştirememiş insanlarda ne yazık ki bu kolay olmuyor.Bunlar daha çok bu kurallara uyumsuzluğun sonucunda onlara kesilecek olan cezayı veya benze şeyleri düşünüyorlar.Burada ise kurallardan çok korku devreye giriyor sanıyorum .Yazılarının devamını diliyorum selamlar.
Yusuf ARSLANTÜRK 2 Ay Önce
Hidayet Hocam bir çırpıda ve büyük bir keyif ile yazınızı okudum.Bir sonraki yazınızı sabırsızlıkla bekliyorum.Saygılarımla
Tofiq Mirqavanov 2 Ay Önce
Çox doğru hocam. Kurallar çok iyi ola bilir malesaf denetim yoxsa, ya da zeif ise, işte problemlerden kurtulamiyoruz. Deyerli Hocamız verdiyiniz mesajlarınlz umarım faydalı olacaq. Başarılarınızın uğurlu ve davamçı olmasını diliyorum. Sagılarımla, selamlar.
Mehmet Acar 2 Ay Önce
Hidayet bey böyle güzel yazıyı kaleme aldığınız için teşekkür ederim. Ülkemizde kısacası ahbap uşak ilişkisi olduğu sürece adam kayırma olduğu sürece maalesef siyaset her işe etki ettiği sürece biz bu felaketleri maalesef yaşarız.
Birsel Gonca 2 Ay Önce
Bahri Hüsrev 2 Ay Önce
Öncelikle çıktığın bu yol hayırlı olsun. Yazı güsel. Tesbit doğru teşhiş doğru, ilaç ta doğru. Ama bu coğrafyanın insanı dil din ırk ideoloji ayrımı yapmadan söylüyorum DEĞİŞMEZ MAALESEF!TABLO BU! MALZEME BU! Sevgilerimle
Mehmet Uğur Özdeniz 2 Ay Önce
Tebrik ederim… Hepimizin bildiği bir konu… Ne yazık ki uygulamıyoruz.., Uygulayanlat var fakat çok azız.., İnşAllah bu küçük aydınlatıcı bilgi ilgili kurum ve kişileri Uyarır …
Ethem KAYA TSE 2 Ay Önce
Ülkemizin Temel Sorununu ve Çözümünü yazmışsının Dilinize sağlık Maalasef Türkiye Yönetimi Kartalkaya Garant Otel le aynı Mantıkla yönetiliyor. Olay olmadan değil Olduktan Sonra On Bakan Onbin Makina ekipman Onfin Afet görevlisini vb. Görevlendirdik mantığı. Sonuç Bu Adalette olmayınca kimse sorumluluğunu ödemiyor
Eraslan yılmaz 1 Ay Önce
Çok güzel olmuş. Kurulan sistemlerin dört dinamiğininde işlemesi şart. Kurulan sistemleri işletmezsek bu olaylar başmızdan eksik olmaz