Rusya’nın Soçi kentinde devam eden Türkiye, Rusya ve İran’ın yanı sıra BM temsilcilerinin katıldığı Suriye konulu toplantısında uzlaşma çıktı.

Rusya’nın Soçi şehrinde 30-31 Temmuz tarihlerini kapsayan ve Türkiye, Rusya ve İran’ın yanı sıra BM temsilcilerinin katıldığı Suriye konulu toplantı sona erdi. Türkiye, Rusya ve İran, Suriye konulu 10’ncu garantörler toplantısı için Soçi’de bir araya geldi. Taraflar, BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 Kararına dayanarak Suriye diyaloğunu kolaylaştırıcı fikir alışverişinde bulundu. Toplantıya Rusya adına Rusya Dışişleri Bakanlığı Özel Sözcüsü Aleksandır Lavrentiev, Türkiye adına Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal, İran adına İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Ansari ve Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi ve Ürdün’den gözlemciler katılım gösterdi. Görüşmelerin ilk gününde taraflar 31 Temmuz’da gerçekleştirilen geniş katılımlı toplantının ana başlıkları üzerinde çalıştı. İlk gün görüşmelerinde tarafların ılımlı halleri dikkat çekti.

ABD TOPLANTILARA KATILMADI

Tarihi Soçi zirvesi için Rusya, Türkiye ve İran’ın katılım gösterdiği toplantıya ABD davet edildi. Fakat yapılan davet ABD tarafından kabul görmedi. Bunun üzerine ikinci gün toplantılarının sabahında Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zakharova Moskova’dan açıklama yaparak ABD’ye tepki gösterdi. Zakharova, basın toplantısında görüşmelerin başarıyla geçtiğini aktararak, ABD’nin toplantılara katılım göstermemesinden dolayı ABD tarafında pişmanlığın olduğunu iddia etti.

ŞAM YÖNETİMİ UZLAŞMAYA AÇIK DAVRANDI

Görüşmelerde tavrı merak edilen Şam yönetiminin uzlaşmaya açık tavrı nedeniyle görüşmelerin genelinden uzlaşı çıktı. Toplantıları Soçi’de takip eden Suriye’nin Rusya Büyükelçisi Riyad Haddad, Suriye tarafının görüşmelerde diyaloğa açık davrandığını söyleyerek, “Bazı konularda anlaşmazlıklar vardı. Fakat birçok Suriye yönetimi uzlaşıya açık davrandı ve anlaşmalar sağlandı” ifadelerini kullandı.

TÜRK DİPLOMATLAR MUHALİFLERLE GÖRÜŞTÜ

Toplantıda Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, Suriyeli muhaliflerle özel bir toplantı yaptı. Yaklaşık 1 saat süren toplantıda muhaliflerin Suriye’de ki durumu ve Suriye’nin geleceği konusunda muhaliflerin politik tavrının değerlendirildiği öğrenildi. Toplantının ardından basına bilgi verilmedi. Görüşmenin ardından Türk diplomatlar Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal önderliğinde Suriyeli muhaliflerle yaklaşık 2 saat süren görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin detayları hakkında basına bilgi verilmezken, Rus basınına göre Türkiye’nin muhaliflerle görüşmelerde ortak yol haritaları belirlediği iddia edildi.

ANA KONULAR MÜLTECİLERİN DÖNÜŞÜ VE YENİ SURİYE ANAYASASI OLDU

İkinci gün toplantılarının ana başlıkları ise Suriyeli mültecilerin geri dönüşü ve yeni Suriye Anayasası oldu. Özellikle Lübnan, Ürdün ve Türkiye’de yaşayan savaş mağdurlarının Suriye’ye geri dönmesi konusunda ‘isteğe göre geri dönme’ konusunda temsilciler ortak fikre vardı. Taraflar Suriye’de oluşturulacak güvenli bölgeler ve son günlerde yaşanan İdlib sorununu da konuştu. İdlib’de şiddetin sona ermesi için yapılan barış ve ateşkes görüşmeleri değerlendirildi. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura yeni Suriye anayasasının oluşturulması konusunda tarafların anlaştığını duyurdu. Basın toplantısı gerçekleştiren Mistura, Eylül ayında Cenevre’de BM temsilcileri, Rusya, Suriye Hükümeti, Suriyeli muhaliflerin temsilcileri, Türkiye ve iran temsilcilerinin de bir araya gelerek Anayasa komisyonu oluşturabileceğini duyurdu. Mustari, yeni Anayasa komisyon taslağında toplam 150 kişilik bir komisyonun olacağını, 100 temsilcinin Şam yönetimi ve Suriyeli muhaliflerin temsilcilerinden oluşacağını, diğer 50 kişinin ise BM temsilcileri ve garantör ülke temsilcilerinin olacağını söyledi.

SONUÇ TASLAK METNİ YAYINLANDI

Toplantının ikinci gün sonunda ise görüşmelerin taslak metni yayınlandı. Yayınlanan taslak metne göre Suriye görüşmelerinin Soçi ayağının başarıyla sonuçlandığı, bazı konularda anlaşmazlık durumları olduğu ama bu konularda anlaşmaların sağlanması için görüşmelerin süreceği duyuruldu. Ayrıca taslak metinde tarafların yeni anayasa ve mültecilerin ülkelerine geri dönüşü gibi ana başlıkların yanı sıra birçok alt başlıkta da uzlaşıya vardığı belirtildi. Görüşmelerin başarıyla sonuçlandığı belirtilen taslakta, bir sonraki toplantının önümüzdeki Kasım ayında gerçekleşebileceği üzerinde anlaşmaya varıldığı vurgulandı.