06/12/2018 tarihli ve 7155 sayılı ABONELİK SÖZLEŞMESİNDEN KAYNAKLANAN PARA ALACAKLARINA İLİŞKİN TAKİBİN BAŞLATILMASI USULÜ HAKKINDA KANUN’un 20-23.maddeleri ile ismi içinde geçmemekle beraber 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununda değişiklik yapılarak ticari davalarla ilgili 20,21. Maddeleri 01/01/2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yazıda değişiklik maddelerinden 20. Maddede yer bulan ticari davalara ilişkin saptama ve arabuluculuk kapsamında yürütülecek iş ve işlemler konusunda bir değerlendirme yapılacaktır. Şöyle ki;
MADDE 20- 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5 inci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir.
“3. Dava şartı olarak arabuluculuk MADDE 5/A- (1) Bu Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
(2) Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren altı hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilir.”.
Ticari davaların kapsamı mevcut Ticaret Kanununun 4. Maddesinde belirtilmiştir.
MADDE 4- (1) Her iki tarafın da ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan hukuk davaları ile tarafların tacir olup olmadıklarına bakılmaksızın;
a) Bu Kanunda,
b) Türk Medenî Kanununun, rehin karşılığında ödünç verme işi ile uğraşanlar hakkındaki 962 ilâ 969 uncu maddelerinde,
c) 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun malvarlığının veya işletmenin devralınması ile işletmelerin birleşmesi ve şekil değiştirmesi hakkındaki 202 ve 203, rekabet yasağına ilişkin 444 ve 447, yayın sözleşmesine dair 487 ilâ 501, kredi mektubu ve kredi emrini düzenleyen 515 ilâ 519, komisyon sözleşmesine ilişkin 532 ilâ 545, ticari temsilciler, ticari vekiller ve diğer tacir yardımcıları için öngörülmüş bulunan 547 ilâ 554, havale hakkındaki 555 ilâ 560, saklama sözleşmelerini düzenleyen 561 ilâ 580 inci maddelerinde,
d) Fikrî mülkiyet hukukuna dair mevzuatta,
e) Borsa, sergi, panayır ve pazarlar ile antrepo ve ticarete özgü diğer yerlere ilişkin özel hükümlerde,
f) Bankalara, diğer kredi kuruluşlarına, finansal kurumlara ve ödünç para verme işlerine ilişkin düzenlemelerde,
öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları ticari dava sayılır. Ancak, herhangi bir ticari işletmeyi ilgilendirmeyen havale, vedia ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin haklardan doğan davalar bundan istisnadır.
(2) Ticari davalarda da deliller ile bunların sunulması 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu hükümlerine tabidir.
Yukarıda getirilen değişiklikte 4. Maddede sayılan davalar yanında konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri dava şartı arabuluculuk kapsamına girmektedir. Ayrıca özel kanunlarda ticari olarak belirtilen davalarda bu gruba dahil olmuştur. Kooperatifler Kanunu, Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu ve Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’dan doğan uyuşmazlıklar kanun gereği ticari dava sayılmakta ve bu davalardan konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk uygulaması yapılacaktır.
Dava şartı arabuluculuk İş mahkemeleri ve Arabuluculuk Kanununda yapılan değişikliklerde 01/01/2018 tarihinde yürürlüğe girmişti. Adalet bakanlığı ilk beş ay istatistiklerine göre gelen 127.845 dosyanın 38.667’si ANLAŞMA, 20.510’u ise ANLAŞMAMA şeklinde sonuçlanmış, Anlaşma/Anlaşmama oranı ise 65’e 35 olmuştur. Bu başarı sonrası ticari davalar bu sene kapsama alınmıştır. İşçi ve işveren arasındaki ihtilaflardaki başarı ticari davalarda da benzer başarıyı getireceği kanaatini taşıyorum.
Arabuluculuk dava öncesi zaruri olup, arabulucu önündeki toplantı ve görüşmelerde anlaşma sağlanırsa ihtilaf tam veya kısmi anlaşma ile sonlanacak, aksi durumda ise toplamda en fazla iki ay sürecek görüşmeler sonrasında anlaşmama nedeniyle dava konusu yapılacaktır.
Selam ve muhabbetle…
Mehmet Yılmaz Küçük